ارزیابی عملکرد حرکتی

آزمون های غربالگری عملکردی حرکت شامل ۷ آزمون حرکتی می باشد که دارای قابلیت شناسایی محدودیت ها و تغییرات الگوهای حرکتی نرمال می باشند .

این آزمون ها جهت تعامل بین تحرک زنجیره حرکتی و پایداری لازم برای اجرای الگوهای حرکتی عملکردی و ضروری طراحی شده است . این مجموعه آزمون در ۵ الی ۱۰ دقیقه قابل اجرا بوده و به همین دلیل به سهولت می تواند برای ارزیابی مورداستفاده قرار گیرد. این مجموعه شامل آزمون های دیپ اسکات، گام برداشتن از روی مانع، لانژ، دامنه حرکتی شانه، بالا آوردن فعال پا، شنای پایداری تنه و پایداری چرخشی می باشد (سورنسون، ۲۰۰۹).

مجموع حداکثر امتیازات در این آزمون ۲۱ میباشد که امتیاز کمتر از ۱۴ طبق گزارش تحقیقات، فرد را مستعد آسیب میسازد ( کوربا و همکاران، ۲۰۱۰). این آزمون ها مربی، تمرین دهنده یا درمانگر را قادر به پیش بینی خطر آسیب با دیدن یک الگوی حرکتی نا کارآمد می کند (مک گیل  همکاران، ۲۰۱۲ و کیزل و همکاران،۲۰۰۷ و اوکانر و همکاران،۲۰۱۱ و کوک و همکاران،۲۰۱۴).

نحوه انجام و امتیازدهی آزمون های غربالگری عملکرد حرکتی آزمودنی ها در صورت انجام صحیح و بدون حرکات جبرانی آزمون های دیپ اسکات، گام از روی مانع، آزمون لانژ و آزمون پایداری چرخشی ۳ امتیاز، در صورت انجام حرکت با حرکات جبرانی ۲ امتیاز کسب میکردند. عدم توانایی انجام حرکت بدون حرکات جبرانی ۱ امتیاز برای فرد به همراه داشت و در صورت احساس درد حین انجام حرکت یا انجام آزمون آشکارسازی آزمودنی امتیازی دریافت نمی کند ( کوک، ۲۰۰۸).

بطور کل ارزیابی‌ها می‌توانند شامل اندازه‌گیری قدرت عضلانی، انعطاف‌پذیری عضلات، تعادل، هماهنگی عضلانی و دقت حرکتی باشند. برای این ارزیابی، معمولا از ابزار و تست‌های مختلفی استفاده می‌شود.

تست تعادل: این تست‌ها برای اندازه ‌گیری تعادل فرد استفاده می‌شوند. این تست‌ها معمولا شامل انجام حرکات تعادلی مختلف در شرایط متفاوت مانند سطح صاف، روی یک پایه و با چشم بسته وچشم باز انجام می‌شوند.

تست قدرت: این تست‌ها برای اندازه ‌گیری قدرت عضلات مختلف بدن استفاده می‌شوند. مثلاً تست پنجه ‌پرس برای اندازه‌ گیری قدرت عضلات پشت و دست استفاده می شود. این بخش ممکن است برای هر فرد با توجه به اختلال او متفاوت باشد.

تست انعطاف‌پذیری: این تست‌ها برای اندازه‌گیری انعطاف‌ پذیری عضلات در شرایط مختلف استفاده می‌شوند.

تست هماهنگی و دقت حرکتی: این تست‌ها برای سنجش هماهنگی حرکتی و دقت حرکتی فرد استفاده می‌شوند. به عنوان مثال تست‌های هدایت توپ، تست‌های حرکات دست و پا، تست‌های موازنه و چالش‌های حرکتی دیگر.

انجام هر کدام از تست ها و استفاده از روش های مناسب تحت نظر متخصص انجام خواهد پذیرفت. بنابراین در برخی شرایط برای هر فرد به صورت منحصر به فرد طراحی می شود.

دو روش مهم به لحاظ کاربردی، برای مشاهده و ارزیابی بالینی مشکلات حرکتی افراد مبتلا به ناتوانایی های جسمی وجود دارد:

1. ارزیابی عملکردی حرکت
2. ارزیابی عملکردی حرکت بر پایه آکوپِیشِن های فرد

آکوپیشن به مجموعه فعالیتهای حرکتی و ذهنی گفته می شود که فرد در طی شبانه روز در قالب فعالیتهای روزمره زندگی، فعالیتهای کاری، تحصیل، مشارکت اجتماعی، فعالیتهای اوقات فراغت، بازی، استراحت و خواب، در محیط ها و شرایط گوناگون، انجام می دهد.

چرا ارزیابی حرکتی حائز اهمیت است؟

• پیشگیری از آسیب های حرکتی بعدی
• شناسایی اختلالات حرکتی
• ارزیابی عملکرد مفاصل بدن

مادامی که اختلالات حرکتی تشخیص داده نشود و یا اختلالات حرکتی دیر شناسایی شود، ممکن است موجب بروز آسیب های بعدی و همچنین تشدید آسیب شود.

این ارزیابی برای شناخت و ارزیابی قابلیت‌های حرکتی فرد بسیار مهم است و می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای بهبود عملکرد حرکتی و پیشگیری از آسیب‌های حرکتی استفاده شود.