شاید کمردرد و یا پادرد شما ناشی از پای ضربدری باشد، این دلایل واضح و روشن که در زندگی روزمرهٔ ما جریان دارد باعث این مشکل است. این همان حالتی است که به آن پای ضربدری می‌گویند. بنابراین، بهتر است به وضعیت پاهای خود توجه کنید. چرا که ممکن است اکنون به آن دچار باشید.
پای ضربدری چیست و چگونه درمان می‌شود؟
یکی از مشکلات رایج مفاصل و استخوان‌ها به‌ویژه در دوران کودکی، مشکل پای ضربدری است. این مشکل، با اینکه به ظاهر آسیب‌زا و دردناک نیست، اما می‌تواند پیامد‌های ناگواری داشته باشد. در‌ابتدا، این مشکل می‌تواند زیبایی پاهای شما را از میان ببرد. ممکن است احساس کنید که بسیاری از لباس‌ها به شما نمی‌آیند و اعتماد به‌نفس خود را از دست دهید.
اگر این مشکل در مراحل پیشرفته قرار گرفته است و مدت طولانی است که درگیر آن هستید، متاسفانه ممکن است با نظر پزشک متخصص به جراحی نیاز داشته باشید. در مواردی که مشکل به تازگی ظاهر شده است از تمرین‌های سبک‌تر مانند فیزیوتراپی و آب‌درمانی برای پادرد استفاده کنید. ممکن است مشکل پای ضربدری را یک مشکل ساده در‌نظر بگیرید و به دنبال درمان جدی آن نباشید. اما لازم است به شما بگوییم که اینطور نیست. زانودرد شدید در بیشتر موارد، هدیه‌ای است که از این مشکل دریافت می‌کنید. آسیبی که مفاصل و حتی ماهیچه‌ها و عضلات شما در اثر این مشکل دچار می‌شوند می‌تواند ساییدگی برخی مفاصل و انقباض‌های عضلانی را به‌همراه داشته باشد.
اما نمی‌خواهیم شما را نگران و وحشت‌زده کنیم. در این مقاله همراه شما هستیم تا اطلاعات مناسبی را در‌جهت آگاهی از مشکل پای ضربدری در اختیار شما قرار دهیم و امیدواریم بتوانید درمان مورد‌نظر خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن از پزشکان متخصص دریافت کنید.
تعریف پای ضربدری یا پای ایکس چیست؟
تعریف علمی پای ضربدری به این صورت است که وقتی حالت قرار گیری پاها به‌گونه‌ای باشد که در قسمت مچ‌ها میزان انحراف زیاد باشد و قسمت زانو بیش از اندازۀ نرمال به‌هم نزدیک باشد، احتمال وقوع پای ضربدری وجود خواهد داشت. به‌عبارت دیگر، زانوی ضربدری، نوعی اختلال است که در آن مفاصل زانو دچار انحراف شده و از راستای طبیعی خود خارج می‌شوند.
این عارضه‌ای است که در حدود یک سوم کودکان ایجاد می‌شود و تا حدود 7 سالگی، خودبه‌خود از میان می‌رود. با این‌حال، بهتر است به محض مشاهدۀ پای ضربدری، با یک پزشک متخصص مشورت کرده و کودک را تحت‌نظر پزشک متخصص قرار داد.
پای ضربدری چگونه ایجاد می‌شود؟
یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد زانوی ضربدری، ناشی از سو تغذیه است. زمانی که مواد مغذی و موردنیاز مفاصل کودک به آن‌ها نمی‌رسد، رشد کودک با اختلال مواجه شده و ممکن است در‌نهایت مشکلی مانند پای ضربدری را ایجاد کند. به‌هرحال، مشکلات دیگری نیز می‌تواند باعث وقوع پای ضربدری در کودکان شود که این مشکلات می‌تواند شامل کوتاهی عضله دو سر ران، نشستن به صورت قورباغه‌ای، آسیب به زانو، آرتریت، عفونت استخوان و راشیتیسم باشد.
آیا پای ضربدری درمان می‌شود؟
همانطور که دانستیم، مشکل پای ضربدری، در میان یک سوم کودکان به چشم می‌خورد و تا حدود هفت سالگی ازمیان می‌رود. اما با این حال، اگر برای این مشکل در سال‌های اولیۀ وقوع آن، روند درمان آغاز شود، هم درمان سبک‌تری خواهد داشت و هم طول مدت درمان کوتاه‌تر خواهد بود.
خط اول درمان زانوی ضربدری، درمان دارویی است. اگر پزشک تشخیص داده است که مشکل پای ضربدری، به‌دلیل کمبود کلسیم و یا ویتامین دی است، استفاده از مکمل‌های غذایی برای مصرف توصیه می‌شود. این مشکلی نیست که درمان ناپذیر باشد. استفاده از حرکات ورزشی و آتل‌های مناسب می‌تواند روند بهبودی در این مسیر را تسریع کند. بنابراین، جای نگرانی نیست.
چطور پای ضربدری را تشخیص دهیم؟
اگر هم‌اکنون می‌خواهید پای ضربدری را در کودک خود تشخیص دهید، می‌توانید به نحوۀ ایستادن آن توجه کنید. اگر زانوها به هم چسبیده باشد، ممکن است نشانه‌هایی از زانوی ضربدری وجود داشته باشد. از یک پزشک متخصص ارتوپد وقت بگیرید و نظر او را درباره وضعیت کودک دلبندتان بخواهید.
اما اگر می‌خواهید بدانید که هم‌اکنون به زانوی پرانتزی دچار هستید یا نه، کنار دیوار بایستید، پاهای خود را به دیوار چسبانده و سپس به‌هم نزدیک کنید. اگر مچ پای شما از هم فاصله گرفته و زانوها نزدیک شوند، به‌طوری که تصویری شبیه x در پاها مشاهده شود، این همان حالت پای ضربدری است.
اگر پای ضربدری درمان نشود …
پای ضربدری درمان نشده، مشکلات فراوانی را برای بدن افراد ایجاد می‌کند که در ادامه به رایج‌ترین و شایع‌ترین این مشکلات می‌پردازیم.
- سفت شدن مفاصل زانو
- زانو‌درد‌های شدید
- در رفتگی کشکک زانو
- اختلال در راه رفتن
- آرتروز زودرس مفاصل زانو
- کوتاهی قد
- تغییر شکل پا
- درد در ناحیه ران و قوزک پا
بهترین روش درمان پای ضربدری چیست؟
اگر پزشک متخصص شما، تشخیص پای ضربدری داده است، به‌طور کلی ممکن است یکی از روش‌های زیر را در مسیر درمان به شما پیشنهاد بدهد.
1- استفاده از کفی‌های طبی
کفی‌های طبی در شرایطی که مشکل پای ضربدری خفیف است، توصیه می‌شود. این کفی‌ها از متریال مناسب تهیه شده که در مراحل اولیۀ وقوع پای ضربدری می‌توانند مفید و اثرگذار باشند. این کفی‌ها معمولا توسط پزشک متخصص ارتوپد تهیه شده و متناسب با شرایط و وضعیت بدنی بیمار طراحی و ساخته می‌شوند.
2- استفاده از آتل زانو بند
دستۀ دیگری از درمان‌هایی که در مسیر درمان پای ضربدری قرار می‌گیرد، استفاده از آتل‌های زانوبند مخصوص است. استفاده از این آتل‌ها در بازه‌های زمانی طولانی‌تری موجب بهبود وضعیت پای ضربدری می‌شود.
3- فیزیوتراپی و آب‌درمانی
یکی دیگر از جدیدترین روش‌های درمانی کم‌تهاجم، استفاده از روش‌های درمانی فیزیوتراپی و آب‌درمانی است که می‌تواند با فشار و تنش کمتری، مسیر بهبودی پای ضربدری را پیش ببرد.
4- درمان پای ضربدری با جراحی
به‌عنوان آخرین مسیر درمان پای ضربدری، اگر شرایط و وضعیت قرارگیری پاها به‌گونه‌ای باشد که استفاده از آتل و کفی طبی پاسخگو نبوده و یا آسیبی که به مفصل وارد شده است، بسیار جدی باشد، جراحی یک گزینۀ درمانی ناگزیر خواهد بود. در این روش درمانی، جراحی بسیار سنگین بوده و معمولا زمانی که سایر درمان‌ها کارایی نداشته باشد، استفاده می‌شود.
همانطور که دانستیم، پای ضربدری، از جمله مشکلات مفاصل و استخوان‌ها است که بیشتر در سنین کودکی رویت شده و تشخیص داده می‌شود. این مشکل در مراحل اولیۀ، به‌راحتی قابل‌درمان است و استفاده از آتل و یا کفش طبی، می‌تواند برای این مشکل، بسیار مفید و کاربردی باشد. اگر برای بهبود و درمان پای ضربدری به دنبال یک متخصص حرفه‌ای می‌گردید، می‌توانید با مجموعه ره فیت تماس بگیرید و از خدمات فیزیوتراپی و آب درمانی این مرکز استفاده کنید.
